ELEKTRİK KAZALARINDA İLK YARDIM

Endüstriyel gelişmelere paralel olarak elektrik enerjisinin insan
yaşamındaki yeri her gün biraz daha artmaktadır. Günlük yaşantımız içinde,
elektrikli cihazlarla adeta birlikte yasamaktayız. Bu sebeple, elektrikle
ilgili kazalar da, diger nedenlerle meydana gelen kazalara oranla daha
büyük ölçülerde can ve mal kaybina sebep olmaktadır. Kazaların önlenmesi
konusunda alınması gerekli güvenlik tedbirlerinin yanında özellikle
elektrik çarpması durumunda yapılacak ilk yardım uygulamaları, pek çok
kişinin yeniden hayata döndürülmesini sağlayabilmektedir.

Elektrik enerjisi insan organizmasında,
• Sok bilinç kaybı,
• Çeşitli derecelerde yanıklar,
• Kasılma ve kramplar,
• Böbreklerin çalışmasının bozulması,
• Solunum ve kalp durması gibi
sonuçlara sebep olur.

Elektrik çarpmalarında,
• Vücuttan geçen akimin miktarı,
• Akimin geçtiği yol,
• Akıma maruz kalma süresi,
• Vücut direnci, önemlidir.

Örneğin göğüs bölgesinden geçen akim, göğüs kaslarında kramplar
oluşturabilir ve solunum durabilir. " 20 mA 'den büyük akımlar" kalp
kaslarının uyarılması, kalpte elektrik dengesinin bozularak durmasına yol
açar. Zararsız küçük akim çarpmalarında da korku sebebiyle düşme, çarpma
gibi mekanik nedenlerle kazalar meydana gelmektedir.
İnsanın hissedebileceği akim, 0.01 mA 'dan başlamakta, 15-25 mA 'e kadar
büyük bir tehlike oluşturmamaktadır. (I. Bölge). 50 mA 'e kadar (II.
Bölge) olan akımlarda 30 saniyeden sonra bilinç kaybı, 3-4 dakika içinde
de solunum ve kalp durması ile ölüm meydana gelebilir. Yapay solunum ve
kapalı kalp masajı ile kazazedenin hayata döndürülmesi mümkündür.
III. ve IV. Bölgelerde ise, akciğer ödemi, bilinç kaybı, yanıklar, ark
sebebiyle oluşan tehlikeli yanıklar, böbrek arızaları gibi ciddi sonuçlar
meydana gelir. (100 - 200 mA)
Kazazedenin durumuna göre gerekli yardim teknikleri uygulanır.

Yapay solunum ve kapalı kalp masajı

Elektrik çarpmaları genellikle solunum ve kalp durmasına neden olur. Beyin
dokuları ancak 3-5 dakika oksijensiz kalmaya dayanabileceği için, kazazede
süratle akımdan kurtarılmalı, güvenli bir yere alınmalıdır. Sert bir
zeminde sırtüstü yatırılır.Soluk yolunun açılması için çene ucu, kemik
kısmından tutularak yukarı kaldırılır ve diğer elle alin aşağı doğru
bastırılır. Burun kanatları bas ve işaret parmaklarıyla kavranır. ilk
yardımı yapan kişi derin bir soluk alır, ağzını kazazedenin ağzı üzerine
sıkıca kapatıp nefesini kazazedenin akciğerine gönderir. Kazazedenin göğüs
kafesi şişer, ilk yardımı yapan doğrulur ve tekrar derin bir soluk alarak
bu uygulamayı devam ettirir. Her 2-3 saniyede bir soluk verilmelidir. Eğer
ağızda dişlerde herhangi bir kanama varsa, çene ucu ağzı kapatacak şekilde
yukarı kaldırılır, ilk yardımı yapan soluğunu kazazedenin burnundan
vererek ağızdan-buruna tekniği ile uygulamayı sürdürür. Her soluk vermede
kazazedenin göğüs kafesinin şişmesi ve inmesi takip edilmelidir.

Başlangıçta 8-10 soluk verilir. Sonra hemen kazazedenin boynunun yan
tarafından sah damarına parmakla basınç yapılarak kalp atışları kontrol
edilir. Eğer kalp durmuş ise hemen kapalı kalp masajı uygulamasına
başlanır.
Kazazedenin göğüs kısmının yan tarafına diz çökülür. Göğüs kemiğinin tam
orta kısmına, iki el üst üste konarak göğüs kafesini 2,5 - 3 cm esnetecek
bir güç ile pres yapılır. Pres, yani kalp masajı temposu "1001, 1002,
1003, …." diye sayılarak 1015 e kadar devam ettirilir.

Tek ilk yardımcı "2 nefes, 15 pres" seklinde uygulama yapar. iki ilk
yardımcı varsa, biri yapay solunum yapar ve bir nefes verir, eğer kalp
atışları yoksa 5 pres yapar "bir nefes 5 pres". Sah damarı, kalp presi
yapılmadan önce kontrol edilmeli, kalp atmıyorsa kalp masajı (presi)
yapılmalıdır.
10 yasına kadar çocuklarda uygulama "1 nefes 5 pres" seklinde yapilir.
Kalp presi tek el ile uygulanır.

Bir yasına kadar bebeklerde 1 nefes verilir ve kalp masajı tek elin iki
parmağı ile yapılır. Bebeklerde "1 nefes 5 pres", kalp atışları kol atar
damarından, üst kolun iç kısmından parmakla baskı yapılarak kontrol
edilir.
Günümüzde, yapay solunum ve kapalı kalp masajı uygulamaları ile bir çok
kazazedenin yeniden hayata döndürülmesi mümkün olmaktadır.
Bu tekniklerin öğrenilmesi, bir insanlık görevi olarak kabul edilmelidir.

ILK YARDIM ÇANTASI

Acil Tip Derneği aşağıda yazılanların bulunmasını önermektedir.
• 1 adet künt uçlu makas
• 3 çift lasteks eldiven
• 5 adet 5 X 5 cm gazlı bez
• 5 adet 10 X 10 cm gazlı bez
• 2 adet 2m X 10 cm rulo sargı bezi
• 1 adet üçgen bandaj
• 2 adet ağzı kapanabilir plastik poşet
• 2 adet çengelli iğne
• 1 adet yapay solunum ağızlığı
• Temel yasam desteği bilgi formu

.TOPRAKLAMA DİRENCİNİN AZALTILMASI İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER

İnsanların ve hayvanların bulunduğu alanlarda toprağa geçiş direncinin
mümkün olduğunca küçük tutulması önemli ve hayatidir.Topraklama direncinin
mümkün olduğu kadar küçük olması, atmosferik elektrik boşalmalarında
yıldırımdan korunma tesislerinde meydana gelecek yan atlamaları ve
tehlikeleri azaltacağından bu hususa önem verilmelidir.
Topraklama direncinin azaltılması için mümkünse aşağıdaki toprak
tiplerinden biri seçilmelidir.
1. Islak bataklık zemin
2. Kil, balçıklı toprak, sürülebilir toprak, killi toprak, az miktarda kum
ile karışık killi toprak veya balçık
3. Değişik oranlarda kum ile karışık kil veya balçık, çakıl ve taşlar
4. Rutubetli ve ıslak kum
5. Kuru kum, çakıllı tebeşir, kireçtaşı,granit ve çok taşlı zeminler ve
genç kayaların zemine çok yakın olduğu alanlardan kaçınılmalıdır.
NEM MİKTARININ ARTTIRILMASI
Elektrodun etrafındaki toprağın nemi ırmak veya yer altı suları ile
arttırılır.Maksada en elverişli olanlar rutubet miktarının toprak
ağırlığının % 15-25 ine kadar yükseltilmesi ile elde edilir; ve bu halde
geçiş direnci yarı yarıya indirilmiş olur.
TUZ İLAVESİ
Yukarıda tarif edilmiş maksada en elverişli nemlilik miktarı; su
ağırlığının ½ si oranında tuz ilave edilecek olursa (bu tuz ilavesi toprak
ağırlığının %0.1 ‘i oranında olacaktır) geçiş direnci %20 oranında azalmış
olur.Sofra, kaya ve bakır sülfat tuzları için rakamlar geçerlidir.
Suyun tesiri ile tuz, elektrot civarından akıp gittiğinden yukarıdaki
hesaplar neticesinde çıkan tuz miktarının üç misli doğrudan doğruya
Elektrodun yanına yedek olarak depo edilmelidir.Göz önüne alınan topraktan
yağmur veya kar erimesi neticesinde kuvvetli yer altı su akımları geçmesi
muhakkak sayılırsa tuz ilavesi hiçbir işe yaramaz.
ÇİMLİ HUMUS VE TARLA TOPRAĞI İLAVESİ
Bu usul, taşlı,kayalı,çakıllı zeminlerde kullanılmak için çok
elverişlidir.Kükürtlü olduğu için kok kömürü kok kömürü kullanmak
yasaktır.Odun kömürü ilavesi çok faydalıdır.Elektrodun kurşun veya çinko
kaplaması gibi tedbirler,toprak direnci üzerinde hiçbir tesir
yapmaz.Yalnız paslanma tehlikesine karşı gelir.Pas da elektrik akımını
toprak kadar iyi geçirir.



SERBEST SU
Göl,nehir,havuz veya su birikintileri.Bu hallerde Elektrodun doğrudan
doğruya suyun içine değil, ıslak zemine (sahile) konması daha uygundur.
BİNA İHATASI
Son derece kötü şartlarda izolasyonsuz iletkenlerde korunacak tesis
etrafında bir bina ihata topraklama tesisatı yapılır.
TOPRAKLAMA ELEKTRODUNUN TESİSATI
Genelde topraklama tesisatı en az iki veya 3 adet, genellikle çapı Q12.5
mm ile Q40 mm arasında ve en az 1.20 mt uzunluğunda toprağa dikey olarak
çakılan çubuklarla yapılır.
Özel şartlar dışında, bir tek uzun çubuk yerine çok sayıda paralel çubuk
tercih edilir.(ki bu en etkili yöntemdir). Bununla birlikte derine çakılan
çubuklar, toprağın özdirencinin derine indikçe düştüğü yerlerde veya
çubukların boylarından daha büyük derinliklerde düşük özdirenç elde
ediliyorsa, normal olarak ekonomik gereklerle çakılmaktadır.
Topraklama çubukları yapının ve iniş iletkenlerinin dibine veya pratik
olarak mümkün olduğu kadar yakınına çakılmalıdır.Topraklamanın yapıdan
yerleştirilmesi uygulaması gereksiz olduğu gibi ekonomik de değildir.
Toprak şartlarının çubukların paralel kullanılmalarına uygun olduğu
yerlerde, çubuklar arasındaki uzaklık, çakılma uzunluklarından küçük
olduğunda, toprak geçiş direncinin düşmesi az olur.
Çubuğun indirme iletkenlerine ve hata iletkenlerine bağlantısı kaynakla
veya pirinç,bakır,kızıl dökümden mamul özel bağlantı klemensleri ile
yapılacaktır.
Topraklama sistemleri
a. Kaz ayağı biçiminde topraklama
b. Levha elektrodu kullanarak
c. Şerit elektrotlar
kullanılarak yapılabilir.

ANIL ELEKTRİK